တရုတ္ႏိုင္ငံ ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ သမိုင္း

တရုတ္ႏိုင္ငံသည္ ဧရိယာစတုရန္းမိုင္ေပါင္း 3705407 စတုရန္းမိုင္က်ယ္၀န္းၿပီး ကမၻာ့ဧရိယာအက်ယ္  အ၀န္းဆုံးအဆင့္မွာ အဆင့္၃ ျဖစ္သည္။2012 ခုႏွစ္ စာရင္းဇယားမ်ားအရ တရုတ္ႏိုင္ငံသည္ 1350695000 (သန္းတစ္ေထာင္သုံးရာငါးဆယ္ေျခာက္သိန္းကိုးေသာင္းငါးေထာင္) လူဦးေရ ရွိပါသည္။

တရုတ္ႏိုင္ငံရွိ လူမ်ိဳးမ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္းေတြ႕ရသည္ -

ဟန္တရုတ္ 91.51 %

ဟန္တရုတ္လူမ်ိဳးေတြက တကမၻာ့အႏွံ ႏိုင္ငံေပါင္း ၅၅ ႏိုင္ငံတြင္ရွိၿပီး အမ်ားဆုံးမွာ ေတာင္ကိုးရီယားႏိုင္ငံ 120750 အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ 71493 ႏွင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ 66159 ေယာက္ရွိပါသည္။

တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ တိုင္းရင္းသားမ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္း ေတြ႕ရွိရပါသည္ -

English Name 2010 National Share 2010 Population

Han 91.6474 % 1220,844,520

Zhuang 1.2700% 16,926,381

Hui 0.7943% 10,586,087

Manchu 0.7794% 10,387,958

Uyghur 0.7555% 10,069,346

Miao 0.7072% 9,426,007

Yi 0.6538% 8,714,393

Tujia 0.6268% 8,353,912

Tibetan 0.4713% 6,282,187

Mongol 0.4488% 5,981,840

Dong 0.2161% 2,879,974

Bouyei 0.2153% 2,870,034

Yao 0.2098% 2,796,003

Bai 0.1451% 1,929,696

Korean 0.1374% 1,830,929

Hani 0.1246% 1,660,932

Li 0.1098% 1,463,064

Kazakh 0.1097% 1,462,588

Dai 0.0946% 1,261,311

She 0.0532% 708,651

Lisu 0.0527% 702,839

Dongxiang 0.0466% 621,500

Gelao 0.0413% 550,746

Lahu 0.0365%

ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ တိုင္းရင္းသား မ်ားမွာ Sui, va, Nakhi, Qiang, Tu, Mulao ,

Xibe, Kyrgyz, Daur, Jingpo , Maonan, Salar, Blang, Tajik, Achang,

Pumi, Ewenki, Nu, Gin (Vitenamese), Jino, De’ang, Bonan, Russian,

Yugur, Uzbek, Monba, Oroqen, Derung, Chinese Tatars, Hezhen, Lhoba,

Unrecognized, unknown

Religion in China (2010 survey)

Chinese ancestral worship (56.2%)

Chinese folk religions / Taoism (12.9%)

Taoism (0.8%)

Buddhism (excluding "triple refuge" (12.5%)

"triple refuge" Buddhism (1.3%)

Christianity (2.4%)

Islam (1.7%)

Non religious/Other (12.6%)

တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ ကမၻာ့ လူဦးေရး အမ်ားဆုံးျဖစ္ေပမယ့္ခုအခါ တစ္အိမ္ေထာင္လွ်င္ တစ္ေယာက္ႏႈန္းေမြးတဲ့ အစီအစဥ္ေတြနဲ႕ လူဦးေရ ေလ်ာ့ခ်ဖို႕ အစီအစဥ္ေတြလုပ္ေနပါတယ္။

ေအာက္ပါအတိုင္း Target နဲ႕ ေလ်ာ့ခ် သြားဖုိ႕ စီစဥ္ေနပါတယ္ခင္ဗ်ာ -

• 2020: 1,387,792,000
•
• 2030: 1,393,076,000
•
• 2040: 1,360,906,000
•
• 2050: 1,295,604,000
•
• 2060: 1,211,538,000
•
• 2070: 1,125,903,000
•
• 2080: 1,048,132,000
•
• 2090: 984,547,000
•
• 2100: 941,042,000
 

ဒီေနရာမွာ ဘဂၤလားေဒရွ္ကေတာ့ 2025 ခုႏွစ္တြင္ လူဦးေရး သန္း 198 သန္းရွိပါမည္။ ဒါက စကားခ်ပ္ပါ။
မဇိၥ်မေဒသတြင္ သိဒၶတၱမင္းသားအရြယ္ေရာက္ခ်ိန္ကာလက အေတြးအေခၚရွင္ ေလာင္ဆူက ကိုယ့္က်င့္ တရားဆိုင္ရာ အေတြးအေခၚမ်ား ေဟာၾကားေနၿပီျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္မျပဳမီ ခုႏွစ္ႏွစ္ ခန္႕က တရုတ္အေတြးအေခၚ ပညာရွင္ကြန္ဖူဇီဟုေခၚေသာ ကြန္ျဖဴရွပ္က ကိုယ္က်င့္တရားကို ဆက္ လက္ေဟာေျပာေနဆဲျဖစ္သည္။ 

ထိုအခ်ိန္ကာလမွာပင္ တရုတ္ျပည္သို႕ ဗုဒၶဘာသာေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။ဘီစီသုံးရာစုႏွစ္ကေရာက္ရွိခဲ့သည္ ဟု အဆိုရွိသည္။ ေရာက္ရွိလာေသာ လမ္းေၾကာင္းမွာ အရွအလယ္ပိုင္းရွိ ကူခ်ာ၊ ခိုတန္(တာကစၥတန္)စ သည့္ အိုေအစစ္ေဒသမ်ားမွေန၍ ဗုဒၶဘာသာေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။အေထာက္အထားမ်ားမွာ ယေန႕တိုင္ အခိုင္အမာရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ သီရိမဟာအေသာကမင္းၾကီး၏ ေစလႊတ္ေသာ ကိုးတိုင္းကိုးဌာန၏မဟာရကၡိ တေထရ္ သာသနာျပဳခဲ့ေသာ အဆက္ျဖစ္သည္ဟု ဆိုရပါမည္။

ဗုဒၶစာေပေရာက္ရွိလာမႈ၏ အေစာဆုံးအေထာက္အထားမွ ေအဒီ ႏွစ္ရာခန္႕က တရုတ္ျပည္ခ်န္ဂန္ၿမိဳ႕ေတာ္ (ယခုရွီအန္းၿမိဳ႕)တြင္ ဘုရင္ပညာရွင္အဖြဲ႕ ဗုဒၶစာေပ သင္ၾကားခဲ့မႈပင္ျဖစ္သည္။ တရုတ္ျပည္၏ ဒ႑ာရီတြင္ ပထမခ်င္းဆင္းဆက္လက္ထက္၌ရွီလီဖန္ႏွင့္ဘုန္းေတာ္ၾကီး၂၇ပါးတရုတ္ျပည္သုိ႕ေရာက္ခဲ့ရာဘုန္းေတာ္ၾကီး မ်ားကို တရုတ္ဘုရင္က ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားစဥ္ အရပ္ ၁၆ေပအျမင့္ရွိ ေရႊအဆင္းရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦး ကရဟန္း၁၈ပါးကိုကယ္ထုတ္သြားခဲ့ဖူးေၾကာင္း၊ထုိအခ်ိန္မွစ၍တရုတ္ျပည္တြင္ဗုဒၶသာသနာသက္၀င္ေရာက္ ရွိလာခဲ့ေၾကာင္း အဆိုရွိသည္။

တရုတ္ျပည္၌ ကိုးကြယ္ေသာဘာသာသည္ ေထရ၀ါဒမဟုတ္၊ မဟာယာနျဖစ္သည္။ တရုတ္မွတ္တမ္းမ်ား အရ သာသနာႏွစ္ ၃၂၇ ခုႏွစ္က အိႏၵိယ ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ တရုတ္ျပည္ ရွင္စီၿမိဳ႕သို႕ ဗုဒၶတရားေတာ္ မ်ား ေဟာေျပာပို႕ခ်ရန္ ေရာက္ရွိခ်ိန္မွ စခဲ့သည္ဟုလည္းဆိုသည္။ သာသနာႏွစ္ ၄၂၂ ခုႏွစ္တြင္ ထိုရဟန္းေတာ္မ်ားက ေရႊဆင္းတုတစ္ဆူကို တရုတ္ျပည္သို႕ ပင္ေဆာင္ခဲ့သည္။ သာသနာႏွစ္ ၆၀၀ခန္႕ တြင္ အရွင္ကႆပမာတင္ဂသည္ တရုတ္ျပည္သုိ႕ၾကြ၍ ပါဠိေတာ္မ်ားကို တရုတ္ဘာသာ ျပန္ေပးခဲ့သည္။


စီခ်ြမ္ျပည္နယ္ တာတူျမစ္၊ မင္ျမစ္ႏွင့္ က်င္ယီျမစ္ ျမစ္သုံးစင္ဆုံရာ ျမစ္ဆုံေဒသရွိ ေက်ာက္ေတာင္ကို ထြင္းထုထားေသာ ဥာဏ္ေတာ္ ၂၃၃ ေပျမင့္ေသာ လီရွန္ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ (တန္မင္းဆက္ေခာတ္ ေအဒီ
၉ ရာစုတြင္တည္ေဆာက္ခဲ့သည္)အထက္ပါထူးဆန္းသည္ ျဖစ္ရပ္ကိုပင္ သာသနာႏွစ္ ၆၀၈ ခုႏွစ္ တေပါင္း လျပည့္ညတြင္ မင္းကီအမည္ရွိ တရုတ္ဘုရင္ၾကီးသည္ ထူဆန္းေသာ အိမ္မက္ကို ျမင္မက္ေၾကာင္း၊ အရပ္ေတာ္ ၁၆ ေပရွိ၍ ဦးေခါင္းေတာ္တြင္ ေရာင္ျခည္ေတာ္စက္၀န္း ထြန္းလင္းေနေသာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦး သည္ ေရႊသကၤန္းရုံလ်က္ မင္းၾကီးေရွ႕ေမွာက္သို႕ ၾကြေရာက္လာသည္ဟု အိမ္မက္ျမင္မက္ေၾကာင္း၊ ထိုအိပ္ မက္ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ပညာရွိ တရုတ္အမတ္ၾကီးမ်ားက မဇၥ်ိမေဒသတြင္ သဗၺဳညဳတဘုရား ပြင့္ထြန္းေပၚေပါက္ ခဲ့ေၾကာင္း၊ သာသနာႏွစ္၁၀၀၀ ေနာက္တြင္တရုတ္ျပည္၌ဗုဒၶသာသနာေတာ္ထြန္းလင္းမည္ဟုဗ်ာဒိတ္ေတာ္ ထားခဲ့ေၾကာင့္ ေလွ်ာက္ထားရာတရုတ္ဘုရင္သည္ဗုဒၶရွင္ေတာ္ျမတ္ဘုရားကိုပင့္ရန္အတြက္အေနာက္ဘက္ တိုင္းျပည္မ်ားသို႕ တမန္ေတာ္မ်ား ေစလႊတ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ခိုတန္ျပည္(တာကစၥတန္ႏိုင္ငံ)သို႕ေရာက္ေသာအခါ အရွင္ကႆပမာတင္ဂ (မိုထင္)ကိုေတြ႕၍ တရုတ္ျပည္သို႕ ပင္ေဆာင္ခဲ့ေၾကာင္း၊ဗုဒၶပုံေတာ္ကိုပိတ္ျဖဴထက္ တြင္ ေရး၍ ပိဋကတ္က်မ္းစာမ်ားႏွင့္ အတူတကြ ျမင္းျဖဴထက္၌ တင္ေဆာင္၍ ပင္ခဲ့ေၾကာင္း ဆိုသည္။

သာသနာႏွစ္ ၉၀၀ခန္႕မွစ၍ တရုတ္ျပည္သူမ်ားသည္ဗုဒၶဘာသာက်င့္၀တ္မ်ားကိုအတိအလင္းစတင္လက္ခံ က်င့္သုံးလာၾကသည္။ တရုတ္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ဗုဒၶေက်ာင္းမ်ား ေဆာက္လုပ္၍ လူဦးေရ ဆယ္ပံုကိုးပုံ က ဗုဒၶဘာသာကိုးကြယ္ၾကသည္။ ယင္းအခ်ိန္က ဗုဒၶ၀ါဒေရာက္ကာစျဖစ္၍ ဂိုဏ္းကြဲမ်ားမရွိေသးေခ်။ သာသနာႏွစ္ ၁၀ ရာစု၌ အိႏၵိယျပည္သား ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ တရုတ္ျပည္သို႕ သာသနာျပဳ ၾကြခဲ့ၾက၍
တရုတ္ရဟန္းေတာ္မ်ားလည္း အိႏၵိယသို႕ ပညာေတာ္သင္ၾကြခဲ့ၾကသည္။

တရုတ္ရဟန္းေတာ္ ဖာစီယန္သည္ ဂိုဘီသဲကႏၱရၾကီးကို အေဖာ္မပါ တစ္ေယာက္တည္း ျဖတ္သန္း၍ အိႏၵိယျပည္အေ၇ာက္ ေျခာက္ႏွစ္ၾကာ ခရီးႏွင္ခဲ့သည္။ အိႏၵိယျပည္တြင္္ ခုႏွစ္နစ္ၾကာ ပညာသင္ၾကားခဲ့ၿပီး
ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားသယ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ အေစာပိုင္းကာလက တရုတ္ျပည္သာသနာျပဳ ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ား မွာ ယေန႕ တာဂ်စ္စတ္ႏွင့္ ကာဇက္စတန္ႏိုင္ငံတို႕မွ သံဃ၀ါမန္ႏွင့္ သံဃပါလ၊ ပထမဆုံးတရုတ္ဆုံး
တရုတ္ဘုန္းေတာ္ၾကီးျဖစ္သည့္ဓမၼရကၡိတတို႕ ျဖစ္သည္။သာသနာ့ဒါယကာခ်င္မင္းဆက္တန္ခိုးအာဏာနိမ့္ပါး လာခ်ိန္တြင္ မြန္ဂိုမင္းႏွင့္ ေတာင္ပိုင္း ဆြန္မင္းမ်ားက ဗုဒၶသာသနာကို ဖ်က္ဆီးၾကသည္ ။ 

မြန္ဂိုဘုရင္က ဆင္းတုေတာ္မ်ားကို ဖ်က္ဆီး၍ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကို မီးတိုက္သည္။ ျပည္သူလူထုက မေက်နပ္သျဖင့္ လူထုကို ႏွစ္သိမ့္ေစရန္ ဥာဏ္ေတာ္ ေပ ၅၀ ျမင့္ေသာ ေၾကးဆင္းတုေတာ္ၾကီးတစ္ဆူကို သြန္းလုပ္၍ ေရႊခ်ေပးသည္။ သာသနာႏွစ္ ၁၁ ရာစုတြင္ တရုတ္ျပည္၌ ေက်ာင္းတုိက္ေပါင္း ၁၃၀၀၀ ရွိ၍ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာေရႊေခာတ္ဟု ေခၚဆိုေလာက္သည္ ။ ေအဒီ ၅၀၂-၅၅၀ လီယန္၀ူးတီမင္းလက္ထက္ တြင္ ဘုရားေက်ာင္းကန္အေျမာက္အမ်ား တည္ျခင္း ၊ ကိုယ္တိုင္သာသနာ ျပဳျခင္းတို႕ကို ျပဳလုပ္သျဖင့္ တရုတ္ျပည္၏ အေသာကမင္းဟု တင္စားခံရသည္။

ေပက်င္းၿမိဳ႕ေတာ္ လီကြမ္းဆီး ဗုဒၶဘုရားေက်ာင္းတြင္ ကိန္း၀ပ္စံပါယ္ေတာ္မူေသာ ဗုဒၶစြယ္ေတာ္ျမတ္
1962 ခုႏွစ္တြင္ တရုတ္ျပည္အေနာက္ေျမာက္ပိုင္း ကန္စုျပည္နယ္အတြင္းရွိ မိုင္ခ်ီရွန္ေတာင္တန္းေဒသ ပင္လင္းစုဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္းအနီးမွ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း ၁၄၀၀ခန္႕က လက္ရာျဖစ္သည့္ ဗုဒၶရုုပ္ ပြားေတာ္မ်ားကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့သည္။ ဘုရားေက်ာင္းေဆာင္ 220 ပါ၀င္သည့္ ေက်ာက္လိႈဏ္ဂူ ၆၁ ခု အတြင္းမွ ေက်ာက္ဆင္းတု 2115 ဆူ ေတြ႕ရွိခဲ့သည္။

ဂူနံရံမ်ားတြင္ ေဆးေရးပန္းခ်ီမ်ားေတြ႕ရွွိခဲ့သည္။ ပီးကင္ရွိယန္ဟိုကြန္းလာမာေက်ာက္းတိုက္သည္အျမင့္ေပ 80 ခခန္႕ျမင့္သည့္ နံသာတုံးႏွင့္ထုလုပ္ထားေသာအရိေမတၱယ်ဘုရားေလာင္းပံုေတာ္ေၾကာင့္ထင္ရွားေက်ာ္ ၾကားသည္။ တရုတ္ျပည္ ပီးကင္းၿမိဳ႕ေတာ္ႏွင့္ ၁၅မိုင္ခန္႕အကြာရွ ိ ၀က္စတင္းေတာင္၏စြယ္ေတာ္တိုက္တြင္ ပူေဇာ္ထားရွိသည့္ ဗုဒၶျမတ္စြယ္ေတာ္သည္ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားသည့္ ဗုဒၶဓာတ္ေတာ္ျဖစ္သည္။
ယင္းစြယ္ေတာ္ကို တရုတ္ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဖာဆီယင္က (ေအဒီ ၃၃၇ ေအဒီ ၄၂၂)က လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္က တရုတ္ျပည္သုိ႕ ပင္ေဆာင္လာခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။ 

စြယ္ေတာ္မူလဒါယကာမ်ားသည္ယေန႕ေခာတ္ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံအတြင္းရွိဗုဒၶဘာသာတိုင္းျပည္ငယ္တစ္ခုျဖစ္

ေသာ ဂႏၶာရတိုင္း၏ ဘုရင္မ်ားျဖစ္သည္။ ဂႏၶာရတိုင္းမွ တစ္ဆင့္ စြယ္ေတာ္ျမတ္သည္ ခုိတန္( ယခုတရုတ္ႏိုင္ငံ စင္က်န္းေ၀ဂါဟာျပည္နယ္တြင္ ) သို႕ ပင္ေဆာင္ခဲ့သည္။ပါးစပ္သမုိင္းမ်ားအရ ခိုတန္ျပည္ ဟက္ဇ္ရက္ဘဲလ္ ေရွးေဟာင္းေဒသ ရွိ ေက်ာင္းေတာ္တစ္ခုတြင္ စြယ္ေတာ္ျမတ္ကိန္း၀ပ္ခဲ့သည္ ဟုသိရသည္။အိႏၵိယႏိုင္ငံကတ္ရွ္မီးယားေဒသမွဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္စြယ္ေတာ္ျမတ္ကိန္း၀ပ္ရာေက်ာင္းေတာ္ သို႕ ဘုရားဖူးလာေရာက္ေလ့ရွိေၾကာင္းလည္းဆိုသည္။

ဘုန္းေတာ္ၾကီးဖာဆီယန္ႏွင့္ဆြန္ဆင္တို႕သည္လည္းအဆိုပါေက်ာင္းေတာ္သို႕စြယ္ေတာ္ကိုဖူးေျမာ္ရန္ ေရာက္ ရွိခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။ ဤတြင္ စြယ္ေတာ္ျမတ္ကိုဂႏၶာရတိုင္းမွခိုတန္ျပည္သို႕အဘယ္ေၾကာင့္ပင္ေဆာင္ခဲ့ရ သနည္း ဟူေသာအခ်က္ကို ဆန္းစစ္ရန္ လိုေပမည္။ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္အေၾကာင္းတရားႏွစ္ရပ္ရွိသည္။တစ္ရပ္မွာ
ခိုတန္၊တာပန္းနိယာ၊လိုလင္ ႏွင့္တာရင္ျမစ္၀ွမ္းလြင္ျပင္ေဒသမွအိုေအစစ္ႏိုင္ငံမ်ားသည္အိႏၵိယ(ဂႏၶရ)ႏွင့္အ ဆက္ဆံရွိခဲ့ၿပီးယင္းႏိုင္ငံမ်ားအလုံးသည္လည္းထိုအခ်ိန္ကဗုဒၶဘာသာႏိုင္ငံမ်ား ျဖစ္ၾကသည္ဆိုသည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။

ေနာက္အေၾကာင္းတစ္ရပ္မွာ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဖာဆီယန္၏ခရီးသြားမွတ္တမ္းမ်ားအရအိႏၵိယတြင္ဗုဒၶဘာသာ ၏ အရွိန္အ၀ါ က်ဆင္းလ်က္ ရွိၿပီး ဟိႏၵဴအယူ၀ါဒမ်ား အားေကာင္းစ ျပဳလာသည္ဆိုသည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ပင္ အိႏၵိယ (ဂႏၶာရ)မွ စြယ္ေတာ္ျမတ္သည္ ခိုတန္ျပည္သုိ႕ ေရာက္၇ွိကိန္း၀ပ္ျခင္းျဖစ္သည္ဟု
ဆိုႏိုင္ဖြယ္ရွိသည္။ယင္းေနာက္ပိုင္းတြင္ ခိုတန္ျပည္၌ ကိန္း၀ပ္ေနေသာ ဗုဒၶစြယ္ေတာ္ျမတ္ကိုဘုန္းေတာ္ၾကီး ဖာဆီယန္က နန္းက်င္းၿမိဳ႕သို႕ ပင္ေဆာင္ပူေဇာ္ခဲ့သည္။

ဆြန္မင္းဆက္ေခာတ္ တရုတ္ျပည္ တစ္ျပည္လုံး စုစည္းမိခ်ိန္တြင္စြယ္ေတာ္ျမတ္သည္ နန္က်င္းမွ တစ္ဆင့္ ရွန္စီျပည္နယ္ စီအန္းသို႕ ေျပာင္းေရႊ႕ကိန္း၀ပ္ခဲ့သည္။ယင္းေနာက္ မင္းဆက္ငါးဆက္ ကာလအတြင္း ဗုဒၶစြယ္ေတာ္ျမတ္သည္ တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို႕ ေရႊ႕ေျပာင္းကိန္း၀ပ္ကာ ေနာက္ဆုံးတြင္ ယန္က်င္းၿမိဳ႕
(ယခုေပးက်င္း)သို႕ ေရာက္ရွိကိန္း၀ပ္ခဲ့သည္။ ေအဒီ ၁၀၇၁ ခုႏွစ္တြင္ ဗုဒၶစြယ္ေတာ္ျမတ္ကို ေပက်င္းၿမိဳ႕ လင္ကြမ္စီးေက်ာင္ေတာ္အတြင္းရွိက်ိဳ႕ရွမ္းေစတီ၌ဌာပနာ၍ပူေဇာ္ခံၾကရာ၁၉၀၀ ျပည့္ႏွစ္ဗုဒၶျမတ္စြယ္ေတာ္ကို
လူသိရွင္ၾကားျပန္လည္ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သည္။ ဗုဒၶျမတ္စြယ္ေတာ္ကို က်ိဳ႕ရွမ္းေစတီ၌ ႏွစ္ေပါင္း ၈၃၀ မွ် ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
 

ေပက်င္းၿမိဳ႕ လီကြမ္းစီးေက်ာင္းေတာ္တြင္ ကိန္း၀ပ္ေတာ္မူေသာ ဗုဒၶျမတ္စြယ္ေတာ္။

တရုတ္ေရွးေဟာင္းဗုဒၶအႏုလက္ရာမ်ား၊တရုတ္ျပည္ သမိုင္း၌ ထင္ရွားေသာအေဆာက္ အအုံႏွင့္ရႈခင္း သာေနရာမ်ားတြင္ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ားျဖင့ ္ နာမည္ေက်ာ္ၾကားသည့္ ေနရာအမ်ားအျပားရွိသည္။ `` ဗုဒၶ တစ္ေထာင္´´ ဟု အမည္ရေသာ နာမည္ေက်ာ္ေရွးေဟာင္း အထြတ္အျမတ္ေနရာ၌ခရီးသြား ဧည့္သည္ မ်ားအား ဗုဒၶယဥ္ေက်းမႈကိုျပသထားသည္။ တရုတ္ျပည္၏ရႊန္းတင့္ေတာက္ပသည့္ဗုဒအႏုပညာအႏွစ္သာရ သည္ လူအမ်ားအံ့အားသင္ေစခဲ့သည္။

ကန္းစု

ကန္းစုဗုဒၶတစ္ေထာင္ရုပ္ပြားေတာ္လိႈဏ္ဂူသည္ကန္းစုျပည္နယ္ ေမာ္ေကာင္းလိႈဏ္ဂူတြင္တည္ရွိၿပီးတရုတ္ျပည္ ၏ နာမည္အေက်ာ္ၾကားဆုံး ဗုဒၶတစ္ေထာင္လိႈဏ္ဂူျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ေက်ာက္လိႈဏ္ဂူ ၄၉၂ ခု က်န္ရွိၿပိး ေရာင္စုံရုပ္ပြားေတာ္ ၂၄၅၁၅ ဆူရွိသည္။ နံရံပန္းခ်ီ စတုရန္းမီတာ ၄၅၀၀၀ ရွိသည္။

ကန္စုျပည္နယ္မွ ေမာ္ေကာင္း ဗုဒၶလိႈဏ္ဂူ

ကန္စုျပည္နယ္၏ အစဥ္အလာယုံၾကည္မႈအရ ေအဒီ 366 တြင္ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ၾကီး လီဆြန္ က ေမာ္ေကာင္း ဗုဒၶလိႈဏ္ဂူမ်ားကို ဖန္တီး ထုဆစ္ခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။

စင္းက်န္း

စင္းက်န္းဗုဒၶတစ္ေထာင္လိႈဏ္ဂူသည္ ေခါက်ိအယ္ေဒသတြင္တည္ရွိၿပိးတရုတ္ျပည္စင္းက်န္း ေတာင္ဘက္ ပိုင္းေဒသတြင္ နယ္နမိတ္အၾကီးဆုံး ေက်ာက္လိႈဏ္ဂူျဖစ္သည္။ အေရွ႕ဟန္မင္းဆက္ ေခတ္ ကုန္ပိုင္း တြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး ေက်ာက္လိႈဏ္ဂူ စုစုေပါင္း ၂၃၅ခု ရွိသည္။တရုတ္ျပည္၏ အေစာဆုံး ဗုဒၶဘာသာ အႏုပညာလက္ရာျဖစ္ၿပီး ေအဒီ ၃ရာစုမွ ၈ ရာစု သို႕မဟုတ္ ၉ ရာစုအထိ ထုဆစ္ခဲ့ဖြယ္ရွိသည္။)

က်ိနန္

က်ိနန္ ဗုဒၶတစ္ေထာင္ရုပ္ပြားေတာ္ေတာင္သည္ က်ိနန္ၿမိဳ႕ေတာင္ပိုင္းတြင္ရွိသည္။ပင္လယ္ေျမမ်က္ႏွာျပင္ အျမင့္ ၂၅၈ မီတာတြင္ ရွိၿပီး ေျမအက်ယ္ ၁၆၆ ဟက္တာရွိသည္။ ယင္းသည္ က်ိနန္ၿမိဳ႕ရွိ သမိုင္း၀င္ထင္ ရွားသည့္ ေရွးေဟာင္းအေဆာက္အအုံ ႏွင့္ရႈခင္းသာ ေနရာမ်ားအလြန္မ်ားျပားသည္။ဗုဒၶတစ္ေထာင္

ေတာင္ခါးပန္းတြင္တည္ရွိေသာ ရွင့္ေကာ္ကမၼ႒ာန္းေက်ာင္းအတြင္းတြင္ တာရႈံ႕ခန္းမေဆာင္၊ အရိေမတၱ ယ်ဘုရား၊ ခန္းမေဆာင္ႏွင့္ ေတြ႕ဟြာဇရပ္ရွိသည္။ ေတာင္ဘက္စြန္းတြင္ဗုဒၶတစ္ေထာင္ေတာင္ ကမ္းပါးရွိ သည္။ ေဆြမင္းဆက္ေခာတ္ ခိုင္ဟြမ္ဘုရင္ လက္ထက္ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ ၁၃၀ ေက်ာ္ က်န္ရွိသည္။ ဗုုုုုုဒၶ တစ္ေထာင္ေတာင္ ေျမာက္ဘက္ေတာင္ေျခတြင္ ေက်ာက္လိႈဏ္ဂူၾကီး ေလးခုကိုတေပါင္းတစည္း ေပါင္းစည္း ထားသည့္ ဗုဒၶတစ္ေသာင္း ရုပ္ပြားေတာ္ လိႈဏ္ဂူရွိသည္။ခရီးသြားဧည့္သည္မ်ားသည္ ေျမာက္ေ၀့မင္း ဆက္ေခာတ္၊ ထန္မင္းဆက္ေခာတ္၊ စုန္႕မင္းဆက္ေခာတ္မွ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို ဤေနရာတြင္
ဖူးေျမာ္ၾကည္ညိဳႏိုင္သည္။က်ိနန္ ဗုဒၶတစ္ေထာင္ ေက်ာက္လိႈဏ္ဂူ ေအဒီ ၆၁၈ ခုႏွစ္ ၆၁၄ ခုႏွစ္အၾကား
တန္မင္းဆက္ တြင္ ဖန္တီး ထုဆစ္ခဲ့ဖြယ္ရွိသည္။

စီခၽြမ္

စီခၽြမ္ဗုဒၶတစ္ေသာင္းေတာင္ ရုပ္ပြားေတာ္ေတာင္ကမ္းပါးသည္ စီခၽြမ္ျပည္နယ္ ကြမ္ယုၿမိဳ႕တြင္ တည္ရွိၿပိး ဇီခၽြန္ျပည္နယ္အတြင္းမွ အတိုင္းအတာအၾကီးဆုံးေသာ ေက်ာက္လိႈဏ္ဂူအစုအဖြဲ႕ ျဖစ္သည္။ ေက်ာက္ေ ဆာင္ေပၚရွိ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ကို ေျမာက္ေ၀့မင္းဆက္ေခတ္တြင္ စတင္ထုလုပ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ ႏွစ္ေပါင္း ၁၅၀၀ ေက်ာ္ကာလက အျမင့္ ၄၅ မီတာ၊ ေတာင္ေျမာက္၂၀၀မီတာ ေက်ာ္ရွည္းလ်ားသည့္ ေခ်ာက္ကမ္းပါး တြင္ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ား အျပည့္ခင္းက်င္းထားၿပီး ၁၃ ထပ္ရွိကာ ပ်ားအိမ္ပမာ ျပြမ္သိပ္ေနသည္။ ခ်င္းမင္း ဆက္ေခာတ္ ရွင္းဖုန္းဘုရင္ နန္းတက္ႏွစ္ ၄ ႏွစ္(1854ႏွစ္)မွကမၸည္းေက်ာက္စာမွတ္တမ္းမ်ားအရ ေခ်ာက္ ကမ္းပါးတစ္ခုလုံးတြင္ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ အဆူေပါင္း ၁၇၀၀၀ရွိသည္။ယခုအခါဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္စင္400 ေက်ာ္ ရွိၿပီး ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ အၾကီးအေသး ၇၀၀၀ ေက်ာ္ရွိသည္။

စီခၽြမ္ဗုဒၶတစ္ေသာင္း ေတာင္ကမ္းပါး

(စီခၽြမ္ဗုဒၶတစ္ေသာင္း ေတာင္ကမ္းပါးကို တန္မင္းဆက္ေခာတ္ ေအဒီ 618 ခုႏွစ္ ႏွင့္ 907 ခုႏွစ္အၾကား ထုဆစ္ပူေဇာ္ခဲ့သည္)

နန္က်င္း

နန္က်င္း ဗုဒၶတစ္ေထာင္ ကမ္းပါသည္။ နန္က်င္းၿမိဳ႕ က်ိရွားေတာင္ က်ိရွားဘုရားေက်ာင္း အေရွ႕ဘက္စြန္း တြင္ တည္ရွိၿပီး ေတာင္ပိုင္း က်ိမင္းဆက္ ေခတ္တြင္ စတင္ထြင္းထုခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ ။ ေတာင္ကမ္းပါးနံရံ သည္ အထက္ေအာက္ငါးဆင့္ရွိသည္။ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္အၾကီးအေသးအလုိက္ ရုပ္ပြားေတာ္ ၅ ဆူ ၆ဆူသို႕မ ဟုတ္၇ဆူ၈ဆူကိုစင္တြင္ပူေဇာ္ထားၿပီးဗုဒၶတစ္ေထာင္ကမ္းပါဟုေခၚဆိုခဲ့သည္။စင္စစ္မွာဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္စင္ မွ ၂၉၄ စင္ ႏွင့္္ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ ၅၁၅ ဆူသာရွိသည္။ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို သပ္သပ္ရပ္ရပ္ ထြင္းထုထား ၿပီး အလြန္သပၸါယ္သည္။ ခ်န္က်န္းျမစ္ေတာင္ပိုင္းေဒသ ေက်ာက္ထြင္း အႏုပညာ၏ သိမ္ေမြ႕သပ္ရပ္သည့္
သြင္ဟန္ကို ေဖာ္ျပထားၿပီး ခ်န္က်န္းျမစ္ေတာင္ပိုင္း ယြင္းကမ္းေက်ာက္လိႈဏ္ဂူ ဟုေခၚတြင္ျခင္းခံရသည္။

နန္က်င္းဗုဒၶတစ္ေထာင္ေတာင္ကမ္းပါး

နန္က်င္းဗုဒၶတစ္ေထာင္ ေတာင္ကမ္းပါးသည္ က်ိရွားဘုရားေက်ာင္းအနီးတည္ရွိၿပီး ေတာင္ပိုင္းက်ိမင္း ဆက္ ေအဒီ ၇ ရာစု ႏွင့္ ၁၀ရာစုအၾကား ဗုဒၶအႏုပညာလက္ရာျဖစ္သည္။

စီခၽြမ္

စီခၽြမ္ ဗုဒၶတစ္ေထာင္ရုပ္ပြားေတာ္ ေက်ာင္းေဆာင္သည္ စီခၽြမ္ျပည္နယ္ ေလာ့စန္းၿမိဳ႕ ၾကာက်န္းခရိုင္ ဗုဒၶတစ္ေထာင္ ေက်ာက္ေဆာင္ ရႈခင္းသာေဒသ ခ်န္ယီျမစ္ ၀ဲဘက္ကမ္း နေဘးမွ ေက်ာင္းနံရံေပၚတြင္
တည္ရွိသည္။ စီတန္းထားသည့္ ေက်ာင္းေဆာင္ ၂၀၀ ေက်ာ္ေပၚတြင္ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ ၂၄၀၀ ဆူ ထြင္းထု ထားျခင္းျဖင့္ ဗုဒၶတစ္ေထာင္ ေက်ာင္းေဆာင္ ဟုေခၚတြင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ား ကို ေဆြမင္း ဆက္ေခာတ္တြင္ စတင္ထြင္းထုၿပီးထန္မင္းဆက္ေခာတ္တြင္စည္ပင္ထြန္းကားကာမင္းမင္ဆက္ႏွင့္ခ်င္းမင္း ဆက္ေခာတ္မ်ားထိတိုင္ေအာင္ ဆက္လက္ ထုဆစ္ပူေဇာ္ခဲ့ၾကသည္။ ရုပ္ပြားေတာ္အၾကီးမွာ ဥာဏ္ေတာ္ ၁၀ ေပ ရွိၿပီး အေသးမွာ တစ္ေပပင္မရွိေပ။ ညီညီညာညာ စီတန္းထားကာ သြင္ ဟန္စုံလင္ၿပီးသပၸါယ္လွ သည္။

ကြမ္တုန္း

ကြမ္တုန္းဗုဒၶတစ္ေထာင္ရုပ္ပြားေတာ္သံေစတီသည္ကြမ္တုန္းျပည္နယ္ ေမက်ိဳ႕ၿမိဳ႕တြင္တည္ရွိၿပီး ေတာင္ဟန္ မင္းဆက္ေခာတ္တာ့ေပါင္းဘုရင္နန္းတက္ႏွစ္၈ ႏွစ္(965ခုႏွစ္)တြင္စတင္တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ေစတီေတာ္ သည္ ဥာဏ္ေတာ္ ၄ဒႆမ ၂ မီတာ ႏွင့္ အက်ယ္ ၁ ဒႆမ ၆ မီတာျဖစ္ၿပီး ေလးေထာင့္ပံုစံျဖစ္သည္။ မ်က္ႏွာျပင္တစ္ခုစီတြင္ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာအၾကီး အေသး ၂၅၀ ဆူရွိၿပီး မ်က္ႏွာျပင္ ေလးခု ေပါင္းလိုက္ေသာ
ဗုုုုုုုဒၶတစ္ေထာင္ျဖစ္သြားသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ပ်က္စီးသြားသည္။ ခ်င္မင္းဆက္ေခာတ္ ခ်င္လုံမင္းနန္း တက္ႏွစ္ ပထမႏွစ္တြင္ ေမက်ိဳ႕ ၿမိဳ႕အေရွ႕ဘက္ ဆင္ေျခဖုံး ေတာင္ေပၚသို႕ ေရႊေျပာင္းခဲ့သည္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္တြင္ ဖူထုံးေစတီ၀င္းထဲသုိ႕ ေရႊ႕ေျပာင္းထိန္းသိမ္းခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျပည္တြင္းျပည္ပပုဂၢိဳလ္မ်ား ၏ကူညီေထာက္ပံ့မႈကိုရရွိခဲ့ၿပီး၁၉၉၃ခုႏွစ္တြင္အဓိက ေစတီကို ေဆာက္လုပ္ၿပီးစီးခဲ့သည္။

ေစတီဥာဏ္ေတာ္ မွာ 36 မီီတာ ျဖစ္သည္။ တစ္ခုလုံးကို ႏွမ္းဖက္ေက်ာက္ျဖင့္ဖြဲ႕စည္း တည္ေဆာက္ထား သည္။ စုစုေပါင္း ကိုးထပ္ရွိသည္။ ျပန္လည္မြမ္းမံထားေသာ ပထမဆုံးအထပ္မွာဗုဒၶတစ္ေထာင္ရုပ္ပြားေတာ္ သံေစတီကို တည္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ ႏွစ္ထပ္မွ ရွစ္ထပ္ထိ အတြင္း နံရံမ်ားတြင္ စက်င္ေက်ာက္ ဗုဒၶရုပ္ ပြားေတာ္ ၁၀၀၀ ထုလုပ္ထားသည္။ ကိုးထပ္ေျမာက္တြင္ ေရႊခ်ထားသည့္ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ကို ပူေဇာ္ထား သည္။ ေစတီထိပ္ တြင္ ခုႏွစ္ထပ္ပံုစံ ေက်ာက္ေစတီေလး တည္ထားသည္။ ေစတီတြင္ စုစုေပါင္း ရုပ္ပြားေတာ္ ၃၀၀၀ ၇ွိကာ ေစတီအတြင္းတြင္ရွိသည့္ ေစတီအေပၚတြင္ ေစတီရွိသည့္ ပုံစံမ်ိဳး ဖြဲ႕စည္း ထားသည္။ သံျဖင့္ ထုလုပ္ ထားသည့္ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္၊ စက်င္ေက်ာက္ျဖင့္ ထုလုပ္ထားသည့္ ဗုဒၶရုပ္ ပြားေတာ္၊ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ား သည္ ေစတီေတာ္တစ္ဆူထဲတြင္ အတူတူ ပူေဇာ္ထား ၿပီး ေမက်ိဳ႕ၿမိဳ႕ ၏ ေျပာင္ေျမာက္ေသာ လက္ရာတစ္ ရပ္ျဖစ္လာသည္။

ယခုအခါ ဗုဒၶဘာသာ အင္အား တျဖည္းျဖည္းနည္းပါလာေနပါၿပီမူဆလင္ေတြကလည္း တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ စီမံကိန္းမ်ားႏွင့္ တရုတ္ျပည္ ကိုအစၥလာမ္ဇာတ္သြင္းဖို႕ ၾကံစည္လွ်က္ရွိပါေတာ့သည္။ တရုတ္အစိုးရ အေနျဖင့္လည္း အဲဒီအၾကမ္းဖက္တာေတြကို တုန္႕ျပန္ဖို႕အတြက္ ဘတ္ဂ်တ္ အလုံအေလာက္နဲ႕ ကာကြယ္ ဖို႕ျပင္ေနပါၿပီ။ကုလားနဲ႕ တရုတ္ ဘယ္လိုဇာတ္သိမ္းမလဲဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ေစာင့္ၾကည့္ၾကပါ စို႕ဗ်ာ။

 

 

 

 FROM-HANMYO MON